Een knuppel, een strop en een ezel, voor sommigen mensen zijn deze woorden koren op de molen, zo vlak voor de verkiezingen in maart. Een knuppelstrop om een ezel kan bij een leek ook best wel een luguber beeld oproepen. In de molenaarswereld gaat het om iets minder levensbedreigend. Eeuwenlang worden er door smederijen al knuppelstroppen van ijzer gesmeed. En die stroppen werden door molenmakers ter versteviging aangebracht om houten assen, spillen en soms om een balk. Versteviging gebeurde nabij de plek waar een gat in de balk of as werd aangebracht, bijvoorbeeld om een (wiek-)roede door te steken of een tapijzer (aslager) in te steken.
Bij De Hoop werd nog niet zolang geleden geconstateerd dat de ezel enigszins ingescheurd was. De ezel is een verticaal opgehangen balk in de kap van de molen. In de ezel is een vierkant gat uitgehakt, waarin de zware eikenhouten vangbalk scharniert rond een pen die door het gat in de ezel steekt (zie tekening uit de opleiding vrijwillige molenaar). Die vangbalk fungeert als ongeveer 500 kg zwaar rempedaal van de vang (de remblokken), waarmee de molenaar de wieken stilzet. En dat rempedaal moet wel altijd blijven functioneren.
Om een lang verhaal kort te maken, om de ezel is gisteren (25 februari) dus een knuppelstrop aangebracht om verder inscheuren te voorkomen en de werking van de vang te garanderen.
Die knuppelstrop is op ons verzoek gemaakt in de smederij van het Skûtsjemuseum in Earnewâld (Eernewoude).
Ook in het Skûtsjemuseum is het goed verpozen. Ga er eens een kijkje nemen. Voor openingstijden zie Museum. Centraal in het museum staat het leven van een vroegere generatie zeilschippers, die op skûtsjes voeren. Maar ook de kampioenscompetities van SKS en IFKS van vandaag de dag krijgen volop aandacht. De smederij en zeilmakerij komen in speciaal ingerichte werkplaatsen aan bod. Maalkoppels zoals in De Hoop kennen ze natuurlijk niet, maar net als op de molen: het betreft oude ambachten, nationaal erfgoed binnen de gemeente Tytsjerksteradiel, dat wij als vrijwilligers voor ons nageslacht willen behouden.
Voor de opleiding van het GVM is het verplicht om minstens 30 uur stage te lopen op andere molens in Nederland. Iedere molen is anders, bijvoorbeeld het kruisysteem, de constructie en bediening van de vang en een scala aan wieksystemen. En ook de functie van molens verschilt. Naast koren- en poldermolens bestaan er ook olie-, papier-, pel-, houtzaag- en mosterdmolens, om maar een paar voorbeelden te geven. Wilt u daar meer over weten, of over de opleiding tot vrijwillig molenaar(ster), kom op zaterdagochtend langs op “De Hoop”.
Zoals afgesproken is de gemeente T-diel begonnen met het verwijderen van de brede houtwal die terzijde en achter de molen in de loop der jaren is opgeschoten.
Afgelopen week zijn Herman Kooistra, André Bakker en Henk van Akker goed bezig geweest op ons molenerf, eigendom van de gemeente. De mannen wisten niet dat de molen via de Stichting Behoud Monumenten T-diel eigendom was van de gemeente. Toen zij dat hoorden van molenaar Willem die toevallig langskwam, was het hek van de dam. Die molen moest ook maar eens even van binnen bekeken worden.
Aldus geschiedde en zo zien we Herman aan het kruirad op de stelling, met de toppen van de houtwal erachter.
De lampen branden nu ’s avonds van ca. vijf tot tien uur en ’s morgens van ca. zes tot acht uur. Wat opvalt in het kunstlicht zijn de jaartallen op de baard van de molen. 1993 staat voor de afronding van de laatste restauratie. In 1867 is de molen gebouwd.
In de tijd dat molenaar Kees Spithost nog rondleidingen verzorgde, nodigde hij de gasten uit om iets te noteren in het gastenboek. En dat leidde dan tot bijvoorbeeld bovenstaande notitie uit 2015.