Knuppelstrop om de ezel

Een knuppel, een strop en een ezel, voor sommigen mensen zijn deze woorden koren op de molen, zo vlak voor de verkiezingen in maart. Een knuppelstrop om een ezel kan bij een leek ook best wel een luguber beeld oproepen. In de molenaarswereld gaat het om iets minder levensbedreigend. Eeuwenlang worden er door smederijen al knuppelstroppen van ijzer gesmeed. En die stroppen werden door molenmakers ter versteviging aangebracht om houten assen, spillen en soms om een balk. Versteviging gebeurde nabij de plek waar een gat in de balk of as werd aangebracht, bijvoorbeeld om een (wiek-)roede door te steken of een tapijzer (aslager) in te steken.

Bij De Hoop werd nog niet zolang geleden geconstateerd dat de ezel enigszins ingescheurd was. De ezel is een verticaal opgehangen balk in de kap van de molen. In de ezel is een vierkant gat uitgehakt, waarin de zware eikenhouten vangbalk scharniert rond een pen die door het gat in de ezel steekt (zie tekening uit de opleiding vrijwillige molenaar). Die vangbalk fungeert als ongeveer 500 kg zwaar rempedaal van de vang (de remblokken), waarmee de molenaar de wieken stilzet. En dat rempedaal moet wel altijd blijven functioneren.

Om een lang verhaal kort te maken, om de ezel is gisteren (25 februari) dus een knuppelstrop aangebracht om verder inscheuren te voorkomen en de werking van de vang te garanderen.

Die knuppelstrop is op ons verzoek gemaakt in de smederij van het Skûtsjemuseum in Earnewâld (Eernewoude).

Ook in het Skûtsjemuseum is het goed verpozen. Ga er eens een kijkje nemen. Voor openingstijden zie Museum. Centraal in het museum staat het leven van een vroegere generatie zeilschippers, die op skûtsjes voeren. Maar ook de kampioenscompetities van SKS en IFKS van vandaag de dag krijgen volop aandacht. De smederij en zeilmakerij komen in speciaal ingerichte werkplaatsen aan bod. Maalkoppels zoals in De Hoop kennen ze natuurlijk niet, maar net als op de molen: het betreft oude ambachten, nationaal erfgoed binnen de gemeente Tytsjerksteradiel, dat wij als vrijwilligers voor ons nageslacht willen behouden.